Je zal maar jong zijn

Ik werk graag. Ik ga graag naar mijn werk en ik geef graag les. Voila, het staat erop. Toch maak ik mij nu en dan zorgen in dat werk, en vraag ik mij af hoe dat zal zijn binnen 5, 10 jaar. Het onderwijs 'lijkt' dan misschien niet te evolueren, het doet niet anders !

• Bang van de advocaat
  Het laatste nummer van Klasse titelt 'Bang van de advocaat'. Ouders en leerlingen zijn mondig geworden en wanneer zij niet akkoord zijn met het eindresultaat van hun kind (het gaat dan meestal over de attestering op het eind van het schooljaar), dan gebeurt het wel dat ze een advocaat inschakelen. In zekere zin is dat eigenaardig, omdat, op de hoogste jaren na en dan nog gedeeltelijk, evaluaties schriftelijk gebeuren. Vroeger moest de leerling zich bewijzen, nu is het de leerkracht. Heeft de leerkracht wel voldoende inspanning geleverd om het kind te helpen ?
  Dat bang-van-de-advocaat resulteert in veel papierwerk. Iedereen dekt zich in. Soms komen leerlingen niet naar extra lessen of maken ze geen extra oefeningen. Dat moet opgeschreven worden. Getekend door de ouders.
  Het onderwijs is door een sterk democratiseringsproces gegaan en dat is goed. Examens kunnen worden ingezien, via digitale platformen kunnen ouders elke toets, evaluatie van hun kind volgen. Ze kunnen via het platform uitleg vragen (wat ze ook doen). Ik vind dat schitterend en bij deze nodig ik de ouders dan ook uit : doe dat ook, voor de problemen te groot worden.
  
• Jonge leerkrachten
  Dit schooljaar heb ik jonge leerkrachten totaal gedemotiveerd zien vertrekken. Ze waren 'gebroken'. Misschien waren ze niet competent genoeg. Misschien hadden ze nog geen eigen leerstijl ontwikkeld. Ze werden door sommige klassen op harde wijze aangepakt, kregen verwijten, scheldtirades naar hun hoofd geslingerd en werden fysiek bedreigd. Er vlogen spullen door de klas en door het venster.
  Ik zeg het eerlijk : ik begrijp het niet, maar ik zeg meteen ook dat het te gemakkelijk is om te zeggen 'een leerkracht moet het maar gezag hebben'. U moest het maar eens proberen met 25 zestienjarigen die geen zin hebben om naar school te gaan en liever achter hun TV, computer zitten.
  Soms vindt de directie gewoon geen vervangleerkrachten meer en worden bepaalde lessen tijdelijk niet meer gegeven, wat de situatie voor geen enkele partij beter maakt.
  
• De ASO norm
  Soms is het overduidelijk waar het misloopt. Leerlingen die in een studierichting zitten die te moeilijk is voor hen. Maar ze willen of ze moeten het toch maar doen. Stel u zich maar voor dat u uur na uur het gevoel heeft dat u het totaal niet begrijpt en na een tweede, derde uitleg nog niet. Dat u nu en dan écht u best doet maar de resultaten blijven uit. Het lijkt mij voor ieder mens, jong of oud afschuwelijk. Wat kunnen zo'n leerlingen dan nog doen op school ? Er het beste van maken, dat lijkt mij logisch. En aangezien het niet lukt om dat via studeren te doen, dan is het maar plezier maken in de klas. Ik kan het hen niet eens kwalijk nemen.
  
• De attestering
  In het begin van mijn onderwijsloopbaan werd er al eens iets gezegd over dyslexie en heel uitzonderlijk over NLD, autisme, ADHD, ADD enzovoort. Het aantal leerlingen dat momenteel een attest krijgt is zorgwekkend. Ik vraag mij dikwijls af wat dit met het zelfbeeld van zo'n leerling doet. Sommige zien dit aanvankelijk als een opluchting, omdat de leerstof voor hen wordt aangepast. Meestal is dit echter van korte duur, want de meeste jongeren willen gewoon 'zoals de anderen' zijn en alles behalve 'de uitzondering'. Er zijn groepen leerlingen die andere proefwerken krijgen dan hun medeleerlingen, andere proefwerklokalen, andere examenvoorwaarden, ze krijgen leerstof-op-maat, examens-op-maat enzovoort. Sommige - heel wat - krijgen medicatie. Soms zie je zo het verschil of ze hun medicatie genomen hebben of niet.
  Ik ben geen arts en geen deskundige op dit vlak maar soms denk ik : wat voor een eenheidsworsten zijn we aan het maken ? Is het zo erg dat het ene kind druk is, het andere minder sociaal vaardig en nog een ander trager leest ? Moeten we er meteen een etiket op plakken en ze in een 'hokje' steken ?
  
  
  
• de leefwereld van de jongere
  Soms maak ik mij ook zorgen om de leefwereld van de jongere. Soms denk ik : er klopt iets niet. Maar dat kan mijn leeftijd zijn. Er klopt iets niet als ik zie hoe ze als (zeer jong toch) een vrijheid en mondigheid hebben die misschien toch boven hun kunnen uitstijgt. Als ik zie over welke financiële middelen ze beschikken - diegene die ik ken, hoe ze hun agenda vrij invullen met allerlei 'jongerenzaken' waarin school echt een bijzaak wordt. Soms denk ik : deze jongeren hebben de vrijheden van een volwassene in een wereld zonder volwassenen. Ik heb in mijn klassen jongeren die hun ouders soms dagen niet zien, of die zelden samen met het gezin eten. Ze trekken hun plan, trekken van hier naar daar met andere jongeren, organiseren zo goed als het kan hun werk. Er zijn leerlingen die soms letterlijk in slaap vallen en toegeven dat ze gewoon veel te laat gaan slapen of leerlingen die mij - het is mij recent nog overkomen - in alle eerlijkheid zeggen dat ze gewoon geen tijd hebben om te studeren. Ze krijgen het niet meer voor elkaar. Omdat ze ook nog dit en dat kunnen en willen. Er is de stress van school - in sommige gevallen toch nog - maar ook de 'stress' van allerlei parascolaire activiteiten gaande van jeugdbeweging over muziekschool, dansles, sport, ... er mag niets gemist worden. 

Het overkomt mij veel dat ik gewoonweg medelijden heb met die jongeren, omdat de druk waarin ze leven niet te onderschatten is. Er is druk van alle kanten, van een cultuur van 'niets mogen missen' en 'presteren'. Maar bovenal is er een druk om te voldoen aan een bepaald beeld van wat een jongere zou moeten zijn. Hun cultuur biedt enorm veel aan maar er is ook ontzettend veel druk.

Ik denk dat geen enkele leeftijdsgroep zoveel druk uitoefent op elkaar dan de tieners. Komt daarbij nog eens de druk van ouders en scholen. Je zou van minder in slaap vallen.