Laat ons 's avonds aub gerust

De meeste secundaire scholen in Vlaanderen - althans dat denk ik - beschikken tegenwoordig over een digitaal platform. In veel scholen is dat Smartschool, maar de werking van al die platformen is wellicht overal een beetje hetzelfde.

De scholierenkoepel waarschuwde terecht voor een te intens gebruik hiervan. Laat ons 's avonds aub gerust, was hun stelling en ik kan ze volledig begrijpen.

Omgekeerd - van de kant van de leraar dus - is het net hetzelfde. Leerlingen blijven 's avonds en in het weekend doorvragen. Vragen die niet gesteld zijn in de les komen netjes in mijn berichtenbox terecht. Excuses en hele uitleggen waarom de taak niet zal afgeleverd worden. " Ik had u toch gemaild" zeggen (sommige) leerlingen dan. Of : "U heeft geen antwoord gemaild op mijn vraag, dus ik kan de toets niet maken". 

Het werkt langs beide kanten. Niet enkel tussen leerlingen en leerkrachten trouwens, maar ook tussen collega's. Het werk gaat gewoon door : 's avonds, in het weekend, je moet veel ruggegraat hebben om niet te antwoorden op (werk-)vragen die in een pre-digitaal tijdperk tijdens de werkuren en op de werkvloer zouden worden gesteld.

Ik ben geen voorstander van Smartschool voor leerlingen. Leerlingen zitten al 7 uur op school.
Meer dan genoeg. Als ze ons zoeken weten ze ons wel te vinden. En wij hen.

Geen tijd om ziek te zijn

Ik keek mijn collega aan en forceerde mijn gezicht in een plooi en kon nog net de woorden 'wat zie jij er slecht uit !' inslikken. Het leek alsof er aan zijn gezicht getrokken was. Misschien kwam dat door één of andere zwelling. En die kleur, dat was er ook niet naar. Dat was allesbehalve gezond. 

Hé, hoe gaat het ? 
probeerde ik opgewekt. Ik keek niét naar zijn gezicht maar zogezegd geïnteresseerd naar de valven al waar de 'Belangrijke Berichten' te lezen staan. 
Ik merkte hoe hij zijn hoofd naar mij toe draaide en keek dus vanuit mijn ooghoeken en wachte op een antwoord, maar er kwam niet veel uit. 
Ik heb geen stem, zei hij. 
Hola ! Zei ik, nu wél pal in zijn gezicht kijkend, dat gaat wat worden straks, met die leerlingen ! en met schurende stem zei hij
'Ik ben gisteren naar de dokter geweest en die heeft mij een week thuis geschreven'. 

Ik zag een zweetdruppeltje over zijn linkerslaap glijden. Langzaam. Het vroeg al mijn aandacht maar dat leek mij wéérom zo onbeleefd, dus ik richtte mijn aandacht terug naar de Belangrijke Berichten. 

"Waarom ben je niet thuis gebleven ? ", vroeg ik, wat naderhand toch een beetje indringing in zijn privacy was. 

Ik heb er geen tijd voor - weer dat schriele stemmetje - ik heb al mijn uren nodig om mijn jaarplan af te krijgen. 
Wiskunde ! Wiskunde is belangrijk, dacht ik. 

en ook : wat een wereld is dit. Een zieke leraar voor de klas met amper stem. 

Het is maar dat ik wéét dat hij niet de enige is. Die niet durft thuis blijven, om het jaarplan, om de reactie van de collega's, om allerlei redenen.
Ziek op het werk. Het kan niet gezond zijn.

Schuldgevoelens over het thuisblijven. Hij is niet de enige. 

Met alle goede wil van de wereld (over de zorg voor kinderen)

Bron 

Ik zou het zo naar heel wat collega's in het onderwijs willen sturen, onderstaand citaat van Ben Segers, u wel bekend uit 'Wat als' en 'Safety First', want ook in het onderwijslandschap zijn de visies op zorg zeer uiteenlopend. Ze gaan van 'dat hij/zij zijn plan trekt' (wat ik gelukkig zelden hoor) tot 'We nemen het probleem uit handen" (tot grote ergenis van ondergetekende).

Voorbeeld : leerlingen moeten een atlas bijhebben op hun examens. Als ze die vergeten dan kunnen ze, nadat diegene die wel z'n atlas meehad hem niet meer nodig heeft, hem lenen van die leerling. Tot hiertoe, redelijk, al zullen vele (onderwijs-)mensen zeggen "We moeten zorgen dat er hier op school ook atlassen zijn, zodat de leerlingen die het vergeten over een atlas beschikken". 
Een leerling kan niet goed noteren. In de 'we doen alles voor de leerling' wordt dit : we zorgen dat hij kopies kan krijgen van ingevulde bladen van de leerkracht.
Dat die leerling dan, eens hij aan de hogeschool/universiteit begint, niet kan noteren, kan je hem niet kwalijk nemen.

U mag er over denken wat u wilt, maar ik kan zo raden wat Ben Segers er over denkt.

Ik was de jongste van vijf kinderen en ik ben heel lang de kleine gebleven. Iedereen deed alles voor mij. "Voorzichtig, Ben, ik doe dat wel", die houding. En hup, mijn moeder stopte - met alle goede wil van de wereld - vijf potjes eten voor iedere dag in mijn reistas. Dat is heel gezellig en warm, maar wat ben je ermee in het woeste leven ? Alles werd me uit handen genomen en ik heb nooit geweten wat het was om verantwoordelijkheid te nemen. Ik heb het daar nog moeilijk mee. Ik heb een chronische onmacht om voor mezelf te zorgen. Voor mij is het belangrijk dat ik me daar bewust ben van geworden. Ik heb flink wat mindere periodes gekend in mijn leven. Ik ging van heel hoog naar heel diep. Ik wist niet waar het vandaan kwam, die intense tristesse. Als ik op zoek ging naar de oorsprong, dan kwam ik uit op het besef dat ik nooit heb moeten vechten voor mezelf. Dat is geen verwijt. Dat is een vaststelling".

Knack Focus 17-23 december 2014

Ik zie het zoveel : ouders, leraren die alles uit handen nemen van hun kind/leerling, opdat het maar niet zou vallen, geen schrammetje zou oplopen, geen frustratie zou kennen. Met de beste bedoelingen, inderdaad. En ook wat de gevolgen zijn, zoals Ben Eggers het zo goed verwoordt. Die gevolgen zijn voor beide partijen erg, want ook de ouders/zorgverlener zit met de handen in het haar : heeft hij/zij zoveel gedààn, opgeofferd dikwijls met zo'n resultaat.  Beide partijen blijven dikwijls gedesillusioneerd achter. Het was tenslotte vol goede wil.

De week in beelden

Afkicken

Wat ontbreekt er op de foto ? Suiker ja, of in mijn geval het vertrouwde doosje stevia. Van het ene op het andere moment besliste ik dat ik het zou afleren : stevia in mijn koffie, oftewel de automatische reflex om ook koffie 'zoet' te maken. We zijn een weekje ver en ik mis het niet. Op naar het volgende !

Het werk 

Klassenraden, zoals u hier al kon lezen. Hopen dat ik geen stijve nek krijg van het kijken naar het Smartboard. Vergadermarathon, 't heeft geen naam. 

En na al dat vergaderingen - ge wordt er doodsuf van - mee de schoolfuif organiseren en weten : hier doen we het voor, voor die jonge gasten. Zij hebben gewerkt ! Zij verdienen feest ! (en ook een kerstontbijt en nog een sportieve activiteit, nee, 't is niet dat ze een hele week thuis gezeten hebben...)

Mindfood

Na de kleine, de grote ! Hij weegt meer dan een kilo en telt 816 bladzijden. Gelukkig besloot de auteur om zijn bijlages gewoon op internet te zetten, kwestie van 'm nog te kunnen dragen. Ik ben er wild van maar besef ook dat dit materie is die helemaal 'mijn ding' is. (Misschien toch verkeerde studie gedaan ???). 816 bladzijden, dat wordt een leesrooster, anders ligt hij hier volgend jaar nog ! 

aanval

Ik ben er weer te laat aan begonnen, en een simpel stuk karton met een wens en je naam eronder zou ook goed zijn, ware het niet dat ik tijdens de kerstperiode plots een aanval van 'crafting' krijg, iets wat mij voor de rest van het jaar totaal vreemd is, op enige naai- en haak- en breiprojecten na. (Hm, toch niet zo erg precies !). Stempels, washi-tape en vooral veel chaos ! 

Aan u lezer, alvast een fijne kerst ! 

De geheimen van de klassenraad

In mijn verbeelding (toen ik jong was en leerling) zag ik ze al zitten : de leerkrachten die zuchtend en puffend rond de koffietafel hun hart luchtten over die leerlingen die 'maar niet meewilden'. Want ik zat in een woelige klas en menig leraar werd er het vuur aan de schenen gelegd. Nu ik er als volwassene op terugkijk heb ik pure compassie met die leerkrachten, want wat wij als tienermeiden meemaakten - the survival of the fittest - transporteerden wij gewoon naar de leraren, we zouden wel eens zien wie er zou overleven en wie niet. Sommige leraren overleefden, anderen niet.
De klasseraad - waarvan het gevolg meestal een algemene klaspreek was - leek in mijn ogen dan ook de therapeutische zelfhulpgroep van de leraren.
Wist ik veel.

Bovendien werd er altijd heel geheimzinnig gedaan over die klassenraad. Leerlingen werden er 'besproken'. Het wat - hoe en waarom konden we er zelf bij verzinnen.

Ondertussen is er al heel wat meer transparantie gekomen, maar wie hier toch een blik in hoe het (bij ons* toch) er aan toe gaat.

De resultaten (het rapport !)

1. Liggen de resultaten in de lijn van de verwachtingen ?
   Dat is de eerste vraag die gesteld wordt. Bij verwachtingen wordt bedoeld : de capaciteiten en de voorgeschiedenis van de leerling. (indien nee, ga naar vraag 2, indien ja, ga naar vraag )
2. Waarom presteert deze leerling niet naar zijn kunnen ?
   Hier wordt een hele analyse gemaakt gaande van studie-methode, onderzoek naar welke de ontbrekende vaardigheden zijn of de gemiste kennis, tot het welbevinden van de leerling in zowel school- als gezinsomgeving.
   Is er sprake van een fundamenteel probleem ?
3. Wat kunnen we doen om deze leerling vooruit te helpen ?
   Voor alle tekorten is er sowieso een begeleidingsplan met een foutenanalyse en een remediëringsvoorstel. Extra oefeningen, extra uitleg, andere plaats in de klas, afspraken. Wie doet welke opvolging ? 

Houding en gedrag 

1. Zijn we tevreden over de (studie-)inzet van deze leerling in en buiten de les ? 
   Indien niet, wat is de oorzaak en wat kan er aan gedaan worden. 
2. Zijn we tevreden over de houding van deze leerling ? 
   Hier gaat het over beleefdheid naar zowel leraren als leerlingen, stiptheid, al dan niet positief of negatief gedrag. 

Het welbevinden (een gelukkig kind presteert beter !)

1. Hoe ligt dit kind bij de rest van de (klas-)groep ? 
   Wat zijn de observaties tijdens groepswerken, en niet prestatievakken (muziek, LO, godsdienst, sociale activiteiten). 
2. Hoe functioneert deze leerling buiten de lesuren ?
   Tijdens de middagpauze op de sportpleinen, tijdens de kleine speeltijd, in de refter, op uitstappen ?
   Hoe kunnen we (indien we bezorgd zijn) deze leerling helpen ? 

Contact met de ouders of externe hulp vragen

Sommige besprekingen monden uit in een expliciete vraag naar contact met de ouders. Dit gebeurt trouwens het hele schooljaar door. De stap om ouders te betrekken is snel gezet.
Soms is er ook externe hulp aangewezen. Dit kan natuurlijk enkel als ouders daarmee akkoord zijn. Dit gebeurt voornamelijk als er een vermoeden is van een leerstoornis, of wanneer we héél erg bezorgd zijn om de leerling en menen dat er meer aan de hand dan de grote en kleine problemen die een tiener kan meemaken. 

Dit is dus wat er gebeurt en waar die leraren zich mee bezighouden de dagen dat de leerlingen thuis zijn omdat er 'rapportbespreking 'is. Ik kan u verzekeren dat dit de korte versie is en bij iedere vraag moet je je ook nog eens zo'n 12 tot 15 leraren voorstellen die daar elk hun (eigen) kijk op hebben. 

Wie voltijds werkt en een klein vak heeft, maakt dit proces zo'n 240 keer mee. 240 keren al deze vragen. Begin al maar te rekenen ! Al die informatie moet ook nog eens gedigitaliseerd worden. 

Gelukkig doet de meerderheid van de leerlingen dat goed en kunnen we pluimen uitdelen en gezwierd "proficiat" op het rapport zetten. Maar de klassenraad is er dan ook voornamelijk voor die leerlingen die het ergens moeilijk hebben. Een reikende hand in de hoop dat ze vanaf het volgend trimester weer goed mee zijn op de trein. 

De week in beelden

Het werk 

Herkent u nog de doorzichtige plastic-zakjes van tijdens de examens ? Ja, het was weer zo ver. Surveilleren, tegels tellen, schoenen bekijken, het plafond bewonderen, terwijl het arme volkje examens invulde. Sommige hebben zeker hoge ambities, want het boek heeft niets met een vak te maken, maar werd door deze leerling uit pure interesse gelezen 'na het examen'. Ge moet hoog mikken ! 

Het lijf 

Eerst heb ik de regen overwonnen. Regen zal mij niet tegenhouden om te lopen ! Dan kwam de overwinning op de koude (gewoon rapper lopen !), nu nog de donkere nacht in. Bij tijden loop ik al eens in putteke duisternis, maar tegenwoordig ben ik vooral goed verlicht ! Licht in de duisternis ! Hoe toepasselijk ! 

De zee 

"Gij hebt de zee nodig", zegt het lief en misschien heeft hij gelijk, want om de zoveel tijd, als ware het een innerlijke klok, dan moet ik naar de zee. Zijn het mijn westvlaamse genen of is het gewoon omdat ik op tijd en stond alles wil verlaten en weg wil van alles ! 

Het hoofd, de ziel of wat ge wilt

Een museum is altijd een feest voor de ziel.  Ha, dat klinkt nogal  ! MuZee en de tentoonstelling van wijlen Jan Hoet over De Zee bezocht - we blijven in het thema. Veel over te zeggen, en er komt nog een apart blogje. Maar geen foto's van in het museum. Want dat werd ten strengste verboden !  Het zit dus nog allemaal in mijn hoofd ! 

Time is a monster that cannot be reasoned with

Time is a monster that cannot be reasoned with.It responds like a snail to our impatience, then it races like a gazelle when you can't catch a breath.

Joe Wenteworth in 'Simon Birch', de kerstfilm die de jongste leerlingen hier zagen.

Zijn die ouders dan schizofreen ?

Deze week was er het eerste "rapport"-oudercontact van het schooljaar. Veel nieuwe gezichten, het was nog een beetje aftasten wie wie was, zowel langs de kant van de ouders als van de kant van de leraren.

Ik vind zo'n oudercontacten, voor zover het geen marathon is van 3 uur na een lesdag, best interessant. Men zal het niet gauw denken, maar door de ouders leer je de leerling kennen. Dan vallen sommige stukjes van de puzzel in elkaar. Omgekeerd geldt ook, ouders "zien" hun kind door de bril van een leraar, en vooral als een kind dat functioneert met nog zo'n dikke 20 leeftijdsgenoten, dag in, dag uit, in ons geval van 8.15 tot 16.10 u.

Ik vind zo'n oudercontacten niet alleen verhelderend maar ook verwarmend. Ja, ik krijg waardering. Samen met mijn collega's zoeken wij de beste weg voor een kind en tegenwoordig zijn dat heel wat zorgkinderen, kinderen met allerlei "labels" als autisme, ADHD, dyspraxie, dyscalculie, dyslexie, hypersensitiviteit en zo voort. En zelfs binnen die groepen zijn er grote verschillen. Ieder kind heeft nog eens zijn eigen karakter en eigen noden. Dat maakt het juist ook zo boeiend.

Afgaand op mijn evaring van meer dan een half leven in het onderwijs durf ik zeggen : dat gaat wel goed, ouders en school. Uitzonderingen daar gelaten. De waardering is er wel, voor zover natuurlijk ouders naar het oudercontact komen of via digitale weg contact opnemen met de school.

Dan denk ik : hé, het onderwijs mag er best zijn. Dit is echt wel zinvol ! We doen ons best en dat wordt gewaardeerd !

Maar andere dagen, wanneer er weerom bericht wordt over het onderwijs in de krant, dan lijkt de waardering voor 'het onderwijs', 'de leraars' ver weg. Dan zijn er bakken kritiek. Op sociale media is het soms leraarbashing. Over de vermeende weinige uren die we moeten werken, over de vele vakanties. Dan heeft iedereen plots een mening over het onderwijs en die is dikwijls alles behalve mals. Het onderwijs moet dit en het onderwijs moet dat, het onderwijs schiet hier tekort en daar.  Weinig goeds valt er te lezen.

Die ouders die wij zien op onze oudercontacten, zijn die dan een beetje schizofreen ? Zo van 'Jullie zijn wel goeie leraars, maar in het algemeen zijn leraars lui' Of denken die ouders dan 'Op jullie school zal het niveau wel oké zijn, maar we hebben onze twijfels bij andere scholen ?". 

Ik heb ooit eens het plan opgevat om alles bij te houden wat in de media gepubliceerd wordt over het onderwijs. Het is zelden, zeer zelden positief.

En toch zag ik deze week zeer tevreden ouders. Had ik fijne gesprekken, hebben we voor sommige leerlingen strategieën op maat bedacht waardoor het leer- en groeiproces beter wordt.
Dus dankjewel ouders. En ja, die media, ik weet niet wie er achter zit. Ook niet op al die zeer negatieve reacties op de sociale media. Mensen zonder kinderen ? Ik kan mij alvast niet voorstellen dat onze school uitzonderlijk zou zijn en dat alleen bij ons de ouders tevreden zouden zijn.

Maar het hakt er dus wel in hoor - als een hele beroepsgroep keer op keer negatief in het daglicht komt, waarvan ik mij dan nog afvraag, gebaseerd op wat ?

Dus nog eens : dankjewel aan de ouders die ik deze week zag. Ik vond jullie fantastisch. Eerlijk waar.

*De foto's zijn van onze school. Ik ben er best fier op !

Het werk loslaten en hoe moeilijk dat is

Manlief en ik hebben een nieuwe afspraak. Kwestie van ons leven en onze relatie kwalitatief beter te maken. 

De regel is simpel en tegelijk aartsmoeilijk : alleen tijdens de autorit naar en van het werk wordt over het werk gesproken. Thuis niet meer. 

Het experiment leidde tot opvallende en pijnlijke conclusies. We spraken 4 woorden uit en stopten ... 'o, over het werk !'. Het confronteert ons beiden. We zijn heel veel met het werk bezig. Wij zijn ook collega's en het werk als rode draad komt altijd terug,  op de achtergrond blijft het hoofd altijd  'doorwerken'.
Wij geven beiden les, maar ik denk niet dat wat ik schets enkel voor het onderwijs geldt. 

Waarom praten wij thuis zoveel over het werk ? 

1. We brengen de stress van het werk mee naar huis en hebben nood aan ventileren. 
   Het doet deugd om eens wat stoom af te blazen. Alleen moet daar een limiet op staan of het genereert nog meer stress omdat je het niet loslaat. Dus proberen we dat te doen tijdens de autorit (2 x 45 minuten zou toch moeten volstaan ?)
2. Wij werken als collega's verder samen
   Wij zijn beiden competent op ons eigen en gezamenlijk terrein en vragen advies aan elkaar, iets wat tot de gewone orde van collega's behoort. Alleen zie ik de andere collega's 's buiten de werkuren veel minder natuurlijk.
3. Wij kunnen het werk niet loslaten
   Leerlingen met problemen. Grote problemen, kleine problemen. Vele collega's. In tegenstelling tot wat vele mensen denken : toch veel onvoorspelbaarheid. Wij zijn al blij als we een week gewoon mogen lesgeven en er niet van alles bijkomt. Ik ben niet de enige die zegt dat het lesgeven zelf het minst zware van de job is.
4. Het werk is nooit af
   Omdat mijn werk ook thuiswerk is en niet eindigt bij het sluiten van de deur, kan ik altijd doorwerken. Het kan altijd beter, ik kan altijd meer opzoeken. Er valt gigantisch veel te lezen en te leren over mijn job. Het is - zoals bij wellicht vele jobs - eindeloos. Omdat wij met mensen werken is het werk nooit af. 

Ons leven valt niet samen met onze job

Dit vind ik ontzettend moeilijk, want al beaam ik dat rationeel, mijn daden zeggen iets soms iets anders, mijn mentale aandacht ook. Maar toch wil ik dat niet meer, hoe graag ik mijn werk ook doe. Ik wil meer zijn dan mijn functie en mijn job. Ik heb meer talenten dan enkel diegene die ik in mijn job gebruik. Maar die verwateren. Ik wil een sociaal leven dat méér is dan mijn collega's, hoe goed dat ook gaat. Ik wil andere dingen 'horen' van mensen die met totaal andere dingen bezig zijn, zij het professioneel, zij het door hun hobby's of hun visie. Er moet meer in het leven zijn dan enkel die werkwereld. Hoe boeiend die ook is. 

Zijn we nu naïef ? 

geef jongeren vertrouwen in plaats van examenstress

Kijk papa, zonder handen ! 

Daarnet las ik in De Standaard dat heel wat ouders examenstress hebben. Begrijpelijk, wie samenleeft voelt mee met de ander. 

Toch zie ik dikwijls ouders die meer examenstress hebben dan de jongeren zelf, en dat pakt niet altijd positief uit. Die jongeren beginnen te twijfelen aan zichzelf, zeker de jongste. Als ouders stresseren dan moet het wel écht stresserend zijn en dan moet het wel echt moeilijk zijn. 

Zou je mogen zeggen dat wie echt mee gestresseerd is, de jongere het signaal geeft dat hij er niet gerust in is ? 

Ik las ook dat er nogal wat ouders zijn die extra verlof nemen voor het studerende kroost. Omdat ze te jong zijn om alleen te zijn ? Omdat ze het niet vertrouwen dat ze gaan studeren ? 

Ik geef onmiddellijk toe, ik vraag het mij ook soms af. Zijn ze (de dochter, de zoon) wel aan het studeren ? Keren ze na school wel naar huis of blijven ze ergens hangen ? Beginnen ze er wel op tijd aan ? Hebben ze wel een goede studieplanning ? Ik moet het controlebeest in mezelf ook altijd heel erg temmen. Als ik het vrij zou laten dan vroeg ik om het uur de hele cursus op en maakte ik mee alle oefeningen. Om zeker te zijn. Om ze te behoeden voor slechte ervaringen. (Om mezelf gerust te stellen)

Maar ik tem het beest en hou de vragen beperkt tot 'lukt het wat ?' in de hoop dat dit de mogelijkheid geeft om iets te zeggen als het niet zou lukken, en natuurlijk in de illusie dat pubers een open boek zijn en alles zomaar op tafel zouden gooien. 

Wie echter in de juiste studierichting zit is normaal gezien goed voorbereid op de examens en moet dat zonder kleerscheuren doorkomen. Natuurlijk, leuk is iets anders. Plots zijn die jongeren bijna de hele dag alleen in plaats van in groep te zijn. Geen interactie tijdens de examens, in de namiddag zonder leeftijdsgenoten alleen thuis - al moet dat gerelativeerd door de sociale media. 

De 'vrije' tijd moeten ze zelf organiseren om te studeren, terwijl er niets echt 'moet', geen leerkracht die dirigeert van 'nu doen we dit' of 'nu doen we dat'. 

Lange concentratie en discipline, het is misschien moeilijker dan het afleggen van de examens zelf, dan de leerstof. Ook dit is leren : tijd indelen, zelf verantwoordelijk zijn. 

En laat dat nu net iets zijn wat mensen volwassen maakt, eigenwaarde geeft, een gevoel van zelfvoldoening : dit heb ik gedaan, hier ben ik verantwoordelijk voor, dit heb ik alleen gedaan. 

Jongeren ten lande, verenig u en zeg aan uw ouders : laat u zorgen varen, ik doe mijn best, ge moogt mij vertrouwen ! 

leraarskamer

Toen ik zelf leerling was, een eeuwigheid geleden, vond ik de leraarskamer een spannende geheimzinnige plek. We mochten er immers nooit binnen en al die leerkrachten samen, wat deden die daar, behalve koffie slurpen ?
Voor wie het zich afvraagt, we doen er wellicht niets anders dan andere mensen tijdens hun pauze : babbelen over werk, gezin en hobby's. Ik denk dat ik het zo wel goed heb samengevat.

In deze zelfde leraarskamer brengen we ook onze 'springuren' door, uren waar we geen les moeten geven. En dan hopen we heel productief te zijn en véél te werken. Maar meestal zijn dit momenten van overleg en organisatie. De tijd dat het leraarschap een 'one man's job' was, is allang voorbij.

Ziet het er gezellig uit, bij ons ? Dat is de bedoeling !

De laatste week van het schooljaar

De laatste dagen van het schooljaar zijn het allerdrukst, maar o zo belangrijk. 

Zo had ik gisteren nog een lang gesprek met ouders wiens kind ASS heeft. Met de puberteit in volle ontwikkeling komen daar allerlei problemen bij. Problemen die misschien een hypotheek leggen op de schoolcarrière terwijl de capaciteiten er wel zijn. 

Samen met de ouders, de cel leerlingbegeleiding en de GON-begeleiding zoeken we naar gepaste begeleiding voor het volgend jaar. Ik heb er echter alle hoop in : een sterk kind omringd door ouders die er voor gaan. Mooi is dat ! 

Mooi was ook de barbecue en fuif die we maandagavond voor onze leerlingen van het eerste jaar gaven. In de namiddag volop sport en spel, in de vooravond BBQ en 's avonds fuif op onze school. Een fuif met 12-jarigen. Buiten is het nog volop licht, maar in een verduisterd lokaal en discolight is dat zo vergeten. Zo'n 130 twaalfjarigen aan het dansen, het is me wat. Hun eerste jaar is voorbij. Ze hebben dat goed gedaan. 

En zo raakt de week helemaal vol. Want ook de zesde jaars zijn toe aan een galabal en afscheid met ouders. Daartoe moeten kapstokken genummerd (je moest eens zien hoe chic ze gekleed waren), en zijn er leerkrachten nodig op allerlei plaatsen : vestiaire, kassa, tapinstallatie, bij de veiligheidsdiensten enzovoort. 

Tussendoor worden nog examens verbeterd (hier waren er nog examens deze week), staan er allerlei intakes op het programma voor kinderen die volgend jaar bij ons komen en bijzondere zorg nodig hebben. 

En natuurlijk zijn er nog de deliberaties. Hoe heeft die leerling gepresteerd ? Wat is de beste optie ? Wie verandert het beste van studierichting ? In welke richting heeft deze leerling het meeste kansen om zijn talenten te laten uitblinken ? 

Zo gaat het lijstje maar door. Wanneer vrijdag officieel de laatste schooldag begint, breien wij er nog eentje aan. Op zaterdag verwelkomen wij immers de leerlingen die volgend jaar bij ons komen. Op deze ene dag is de school helemaal van hen. Ze zijn welkom ! 

Zaterdagavond begint dan de vakantie voor ons. Er zijn nog afspraken in de vakantie om klassen bijeen te zetten - rekening houdend met wensen van leerlingen, ouders en leerkrachten. Maar niet geklaagd, de vakantie begint dan echt wel ! 

Het onderwijs is boeiend, er wordt veel gevraagd van ons, maar we krijgen ook veel terug. Het is werken aan de toekomst van morgen. 

lesgeven is altijd 't zelfde (dacht u)

We zijn weer volop bezig : lesvoorbereidingen. En ja, sommige lessen zijn 'dezelfde' en dan is het enerzijds inhoudelijk opfrissen (hoe zat dat weer in elkaar ?) en ook de didactische strategie bekijken, want de tijd dat de leerkracht de leerstof 'gaf' en de leerlingen de leerstof 'kregen' is al lang voorbij. Er is volop interactie en ik denk dat de achtminutenregel voor mijn leerlingen echt wel geldt, àls ze al zo lang hun aandacht houden.

Dit jaar heb ik geen nieuwe cursussen, oef, dus dat valt mee. Vorig jaar was er een nieuwe cursus en een nieuwe technologie : onze krijtborden werden vervangen smartboards en we gebruiken nu massaal 'bordboeken', dat lijkt een beetje op een geprojecteerd handboek met dat verschil dat er allerlei media (geluidsfragmenten, videobeelden) in geïntegreerd zijn die via het 'touchscreen' van het bord geactiveerd kunnen worden. Gelukkig, die technologie zijn we al weer meester ! 

Dit jaar komt er weer een stuk nieuwe software bij die vooral de planning van de lessen en de evaluatie van de eindtermen bijhoudt. Nu is dat eigen aan de tijd, dat werknemers met nieuwe software leren werken, de tijd staat immers niet stil. Maar wij testen dikwijls software uit die nog maar net uit is en waarvan nog geen echte evaluatie bestaat bij scholen of ze al dan niet goed is én rendeert. Er zitten dikwijls nog kinderziektes in en de software moet ook nog worden aangepast aan onze schoolomgeving. 

Verder verhoogt opnieuw de druk op het behalen van resultaten. Alleen zijn leerlingen geen computers waarbij het gewoon een kwestie van input + verwerking = resultaten is. Er kan heel wat mislopen en het is bij het begin niet altijd duidelijk wat de oorzaak is. Soms zit een leerling in de verkeerde richting. Kiezen voor TSO of BSO na de lagere school lijkt echt wel not done, waardoor sommige leerlingen straks tegen een gigantische frustratie aanlopen. Dat vind ik zo ontzettend spijtig, je ziet die kinderen met goede moed beginnen en na verloop van tijd gewoon 'verdrinken'. In het ergste geval nog eens met alle druk van thuis erbij. 

Maar goed, we zijn weer begonnen, september ! 

Uitdagingen genoeg ! 

prepensioen jobs in plaats van prepensioen

Door de nieuwe pensioenhervorming ziet de nabije toekomst van sommige collega's er plots heel anders uit. In plaats van nog een jaar, of twee jaar te werken, wordt dat 7 jaar.

Daar heb ik toch wat mee te doen en ook al begrijp ik best dat we met z'n allen langer moeten werken (of liever : mogen, want het is toch het gevolg van een betere gezondheidszorg en een hogere levensverwachting), heb ik best wel met hen te doen. Misschien hadden ze al concrete plannen (een jaar is niet zo ver) of telden ze al een beetje af. Maar goed, die collega's van mij die houden het nog wel even vol.

Bij Barbaramama las ik een uitdagend berichtje dat er zijdelings mee te maken heeft. Niet zozeer met dat 'lange werken' maar : moet ik nog 20 jaar hetzelfde doen ? En misschien heb ook wel heel andere talenten. Zij is een veertig en verpleegster. Afgezien van het feit dat ik mij afvraag of alle jobs sowieso goed uit te oefenen zijn eens de 60 gepasseerd denk ik dat ze gevoelige snaar raakt die wel eens met het pensioendebat te maken heeft.

Het zou wel eens kunnen dat mensen echt wel willen blijven werken maar niet hetzelfde willen doen, dat ze tegen dan uitgebrand zijn, op automatische piloot werken en nog weinig vreugde in hun werk vinden.
Ik heb trouwens niet de indruk dat de meeste mensen die op pensioen willen - en gezond zijn - aan het eind van hun krachten zijn en zich willen terugtrekken uit de maatschappij om enkel en alleen maar een huisje-tuintje leven te leiden. Sommige van mijn gepensioneerde vrienden zijn heel actief in het vrijwilligers werken en ondersteunen onzichtbaar veel mensen. Denk maar aan de voor de hand liggende oma's en opa's in een maatschappij met een tekort aan kinderopvang en drukke ouders met weinig tijd voor hun kinderen. Niet dat ik het 'maar normaal' vindt dat grootouders dit doen. Ik weet niet of ik, nu nog 'in de kinderen' zo gretig ben om 'het nog eens te doen', maar mochten alle grootouders morgen plots 'afhaken', dan zou het land toch een beetje stil liggen denk ik en dat is niet het enige dat ze doen.

Komt de groep mensen voor wie de job te zwaar wordt eens de zestig gepasseerd. Ik besef dat het een heikel onderwerp is, maar mensen in de verzorging, met onregelmatige diensten, die veel moeten tillen, is dat evident ? Kleuterleidsters die ondertussen zelf oma zijn, voor een klas ? Als zoveel jonge leerkrachten in het onderwijs afhaken omwille van de werkdruk en vooral de stress, mag je dan verwachten dat een zestiger géén problemen daar onverschillig voor is ? Zo zijn er vast nog een aantal jobs, ik noem er maar enkele.

een pleidooi voor pre-pensioenbanen

Zou het een oplossing zijn om deze mensen een alternatief te bieden ? Of de jobs die ze uitvoerden, 'zachter' te maken door de werkbelasting te verminderen ? Ik verzin maar wat : dat die postbode van zestig wat minder straten moet bedienen ? Dat die leraar minder uren moet presteren ?
Of zouden er lieden zo creatief kunnen zijn om zoiets te zien als pre-pensioenbanen ? Iets helemaal anders dus, maar toch nodig in de maatschappij en iets waarin een zestiger zich nuttig voelt en niet overvraagd ?

Zo zou ik het best vinden mochten een oudere heer of oudere dame aan het onthaal van de bibliotheek zitten die heel belezen is en tijd heeft. Of misschien kan iemand al zoals leesmoeders hier en daar (het zijn nu wellicht allemaal leesoma's !) kinderen individueel of in kleine groepjes helpen bij het lezen. Of misschien kan ik als leerkracht uit het middelbaar onderwijs, ouders en leerlingen helpen met ADHD, autisme, leren leren. Die nood is ontzettend groot, maar de zorg is zeer klein.

Prepensioenbanen zouden de werkdruk én de frustratie van de actieve beroepsbevolking kunnen drukken. Frustratie en werkdruk omdat zij er de tijd niet voor hebben.

Is dat financieel haalbaar ? Ik heb er geen idee van. Ik weet wel dat ik (nu al !) minder ambitieus ben dan toen ik 25 was en het niet erg zou vinden om als 60er een job te hebben met 'minder prestige' en minder werkdruk. Wie als 60er een (nieuwe) job aanneemt zoekt eerder naar voldoening en zingeving en doenbaarheid. Het hoeft niet ambitieus te zijn, er hoeven geen doorgroeimogelijkheden te zijn en het mag best een plaatsje in de schaduw zijn denk ik.

Maar dat lost natuurljk nog het probleem niet op van Barbaramama : wil ik als veertiger nog 20 jaar dezelfde job doen ? Want die vraag kan zo dreigend zijn dat het gevoel alleen al 'nog 20 jaar van dat' iemand moedeloos doet verlangen naar 'pensioen' ; terwijl hij of zij misschien gewoon iets anders wil.

horten en stoten

De vakantie komt hier een beetje in horten en stoten, want we krijgen nu en dan al een (halve) dag vrij maar moesten andere dagen dan weer dubbel hard en lang werken.

Gisteren zo'n dag thuis : begonnen met ontbijt buiten, stralende zon nog. Gaan zwemmen en ervan genoten, want iedereen had natuurlijk voor het grote buitenbad gekozen en niet voor het klein maar fijne zwembad binnen.

Deugd dat dat doet, vakantie. Deugd om tijd te hebben voor alles, om met volle aandacht te kunnen zijn met wat je bezig bent en hoofd eindelijk niet aan nog honderd-en-één dingen moet denken. Geest en lichaam zijn dankbaar ! Eindelijk geen gejaag !

En toen kwam 'vandaag', zo'n dubbel hard te werken dag, en dat deed zeer, vooral deze morgen. Niet dat ik een langslaper ben, geenszins, maar weer naar het werk trekken, om een hele dag op een stoel te zitten en te vergaderen, om honderden cijfertjes te zien en te wikken en te wegen.

Gelukkig waren we allemaal in Blijde Verwachting. Van de vakantie natuurlijk. En kwam er nog enige lichtheid van leven aan te pas.

Vakantie, ik zie er zo naar uit.

in hoogste versnelling

Er zijn dagen die voorbij gaan en alleen maar een optelling van uren lijken te zijn. Na twee weken heerlijke (zonnige) vakantie kwam ik terug op het werk en het leek wel een clash of Civilizations.
Toen ik eenmaal op het werk aankwam - waar de natuur weelderig rijk is en de lammetjes huppelen, kan het nog dromerig ? - leek het of ik in eensklaps op een andere wereld stond. Weg ontspanning, weg happy feeling, weg het briesje en frisse lucht maar hup de lokalen in met het lichaam gespannen en een hoofd dat zelfs moeite met de taal leek te hebben. De sfeer op het werk loog er niet om : Er moet hier gewerkt worden !

Nu lijkt dat logisch, en dat is het ook, zij het niet dat er op ons werk, en wellicht in de hele sector, zoiets als een werkversnelling bestaat. Wij leven en werken zeer ritmisch en cyclisch, waarbij de ene maand echt niet ingewisseld kan worden voor een andere. Eind, half augustus werken wij rustig aan het begin van het schooljaar. We werken grotendeels thuis en alleen, dus zonder drukte van collega's of leerlingen. De vakantie zit nog in ons lichaam en ook het ontspannen gevoel. 1 september is het eerste piekmomentje : de hele trein moet immers op de rails en dat is van dag 1 belangrijk. Gelukkig hebben we op onze school een traditie van Degelijke Organisatie en loopt dat wel los.

Hoe dan ook, in september vertrekt de trein en maand na maand komen daar werk en zorgen bij. Leerlingen die het moeilijk hebben, onverwachte uitstappen, leerkrachten die uitvallen, vervangers (of juist geen vinden) enzovoort. Zijn de leerlingen in september nog fris en monter, een paar maand later is daar niets meer van te merken.

En dan komt het schitterend weer met z'n belofte van de grote vakantie. Het hele lichaam snakt naar de zon en naar de terrasjes, zwembaden, vakantie. Of liever de hele school snakt ernaar, want leerlingen zijn niet anders dan leerkrachten, integendeel, hun verlangen is misschien nog merkelijk groter.
De paasvakantie gaf ons allen al een prachtig voorsmaakje, zo goed zelfs dat het maar de vraag is of we in juli en augustus ook zoiets krijgen. Onvoorstelbaar goed zelfs, zo'n goed weer dat voor velen lichaam en geest misleid werden : o, het is nog geen zomer ? O, er is nog een trimester ? Tel daarbij dat het derde trimester uitblinkt in petiterigheid, en je zou'm al zo overslaan.

Maar helaas, pindakaas : er plakt nog een stuk aan en ondertussen is de trein overgeschakeld op hoogste versnelling. Leerplannen moeten afgewerkt worden (en er is weinig tijd !), sommige leerlingen moeten de school verlaten en een nieuwe studierichting kiezen, er worden heel wat contactmomenten met ouders voorzien omwille van de belangrijke studiekeuzes, dossiers moeten volledig zijn en tenslotte is er nog die Open Deur waar we fier op zijn maar die ook veel mankracht vraagt. Ik denk dat we ongeveer op de hoogste versnelling zitten. Traditioneel laaien ook de spanningen op, breekt vermoeidheid door enzovoort.
We maken het ieder jaar mee.

Gelukkig - en dat beseffen we maar al te goed - eindigt onze trein letterlijk op een vakantiebestemming. Twee maand vakantie. Dat maakt heel veel, zo niet alles, goed. Al ben ik eerlijk : behalve vakantie maken vooral mijn leerlingen al die (in-)spanningen goed, want zij maken mijn job. En ik kan u zeggen, hoewel ik mij veel zorgen maak over de toekomst van dit jonge volkje, zij maken meestal mijn dag(en) goed.

Dus hup, de trein op nu !

het onderwijs is geen entertainment.

... al zijn er steeds meer stemmen die dat wel willen. 

Milleniumstudent

Ik vind het toch een beetje angstwekkend : dat het (heel wat) studenten niet meer lukt om lange tijd aandachtig te zijn. En nog angstwekkender : dat men aan de KULeuven zoekt naar nieuwe manieren om les te geven zodat ze die aandacht weer krijgen. Angstwekkender ++ : dat de proffen hun lessen maar interessanter moeten maken. 

Waarom vind ik dat zo angstwekkend ? 

• Omdat ik denk dat vele beroepen een lange concentratie vragen. Stel u zich maar een chirurg voor die zich niet langer dan tien minuten kan concentreren. Of een vrachtwagenchauffeur. Of een kok. Dat loopt gegarandeerd mis. 
• Angstwekkender : dat men zoiets aanvaardt en impliciet zegt : wij zullen ons dan maar aanpassen. Met andere woorden : blijkbaar is het not done om voor langere tijd aandacht te vragen. Waar zijn die universiteiten bang voor ? 
• Angstwekkender ++ : het moet allemaal interessant zijn.
  Waarom ? Wie heeft dit als hoogste goed gepromoveerd ? Wat voor gebrek aan realiteitszin is dit nu ? Zal de huisarts zeggen : uw geval is niet interessant, mijn aandacht verslapt. Of de bankier : leningen zijn niet interessant. Stel u voor dat u aan uw werkgever zegt : dat verdient mijn concentratie niet, dat is geen interessante taak.
  Trouwens, het zou wel eens kunnen dat wat u interessant vindt, ongelooflijk saai is voor uw buur op de bank. Privéles dan maar ? 

Natuurlijk, het is een gegeven. Het is niet zo dat die studenten plots zo geworden zijn. Wij hebben ze zo gemaakt ! Dat durf ik toch met bijna 20 jaar onderwijservaring zeggen. Het is altijd maar makkelijker, aantrekkelijker geworden voor de leerling. Leerlingen verwachten entertainment. Hoe langer hoe meer gaat het ook over 'onderwijs op maat' : steeds meer leerlingen krijgen bijzondere begeleidingsplannen waardoor het hen minder moeilijk wordt gemaakt. Grenzen worden continu aangevochten en bevraagd. 

Scholen, onderwijzers, leraars : ze kennen allemaal het spook van procedures en aanvechtingen. Het is nu aan de school om te verantwoorden waarom een cijfer laag is, of een leerling een onvoldoende heeft; en niet omgekeerd. 

Ik hoop dat men daar niet aan toe geeft. Durf iets van jongeren te verwachten ! Durf te zeggen dat er een tijd is van aandacht, en een tijd van ontspanning. Dat er niets mis is met een beetje discipline, of aandacht, dat je echt niet dood gaat van dingen te doen die je niet graag doet of die je niet interessant lijken. Eén : misschien zijn ze bij nader zicht toch interessant en twéé : je ontkomt er niet aan. Wie volwassen wordt zal sowieso geconfronteerd worden met het leven zelf : bij tijden interessant, bij tijden saai. Wie ooit een job of kinderen krijgt zal van het leven zelf leren dat het niet altijd interessant is. En bovenal : dat dat geen ramp is. 

Noemen ze dat niet volwassen worden : het leven aankunnen in al z'n facetten en geen excuses zoeken ? 

hier over de milleniumstudent :

• GvA
• Knack

vakoverschrijdende eindtermen

Ik las het net in de Standaard. Er komt een vak bij voor leerlingen uit het middelbaar onderwijs. Mediawijsheid. Maar laat u niets wijsmaken. Het is geen vak. Het komt bovenop de rest. 'Vakoverschrijdende eindtermen' noemen ze dat.
Zo komen er wel om de paar jaar een pak bij. Gezondheidseducatie, verkeerseducatie, ICT-vaardigheden, basis economie en ga zo maar door. Niets tegenop natuurlijk. Dat zijn belangrijke zaken.
Maar wat de achterliggende filosofie van vakoverschrijdende eindtermen is, tja, dààr heb ik dus wel iets tegen.
Het zit zo, ieder 'normaal' vak heeft een jaarplan per vak. Daar staat in wat een leerling op een jaar moet gezien hebben. De overheid heeft dat zo geregeld zodat er geen tijd verloren gaat en dat een leerling een logisch curriculum opbouwt. Kwestie dat  zaken op elkaar verder bouwen en niet eindeloos herhaald worden. Kwestie dat leerinhouden passen bij de leeftijd van de leerling. Efficient.
Maar blijkbaar vindt diezelfde overheid dat er nog massa's tijd over is om andere dingen te leren. Omdat ze niet meer kan rekken aan de 32/34 uur kan ze geen ander vak invoeren zonder te raken aan een bestaand vak. Dus ... de vakoverschrijdende eindtermen !
De school moet maar zien dat die OOK gerealiseerd worden.
Dus worden de leerlingen nog meer belast. Het moet nog haastiger gaan.
Het wordt er letterlijk bijgepropt.
Dat je maar zoveel kan doen in 50 minuten wordt er niet bijgezegd. Dat je niet steeds meer en meer kan doen zonder aan kwaliteitsverlies te doen vergeten ze. Kwaniteit ! Als het maar in orde is ! Als ze er maar 'iets' van gezien hebben.

Versnippering en kwalitietsverlies alom !

op het internaat

Deze morgen kreeg ik een telefoontje uit West-Vlaanderen.
'Kaat' ? Een kordate stem die me meteen alert maakte, ik herkende ze maar kon ze niet thuiswijzen. Mijn lichaam spande zich op. Mijn geest stond op scherp.
'Het is J.', zei de stem. Ik wist onmiddellijk wie het was : de 'overste' van het internaat. Van meer dan 25 jaar geleden dus. Een kleine vrouw die je kon neerbliksemen met haar blik, die in staat was om een hele refter pubers het zwijgen op te leggen door op een trapje te gaan staan en  over onze hoofden 'En dan ?' te zeggen. Meer hoefde niet.

Haar stem - nu - nam me onmiddellijk terug in de tijd, maar de 'volwassen' Kaat dacht : dit keer laat ik me niet doen.
"Je hebt een interview gegeven over je tijd in het internaat ?' sprak ze.
Dat klopte. Een paar maanden geleden hadden leerlingen van mijn toemalige school oudleerlingen geïnterviewd. Omdat de internen een minderheid vormden (zo'n 65 tot 100 op misschien 1000 leerlingen) hadden wij de sappigste verhalen. En na 25 jaar (of meer ?) zwijg je niet meer.
"Je hebt gezegd dat je gecontroleerd werd of je je gewassen had, en dat je daar naakt achter een gordijn stond, in een badkuip. Waar was die badkuip ?" 
Ze klonk tussen verdediging en aanval.
Ik snapte er niets van.
Het begon mij enigzins te dagen wat er aan de hand was. Ik had niet gelogen. Ik vond het als kind niet leuk maar ook niet traumatisch. De controle was trouwens ontzettend oppervlakkig : de vraag of je je gewassen had, even controleren of je washandjes nat waren geweest, of er zeepsop in je teil lag. Meer niet.
Maar dat stond er niet bij. Wie kwaad van zin is leest : naakt - controle - internaat - zusters. En leest dingen die er niet waren. Toch niet bij mijn weten.
Het gesprek ging verder over ditjes en datjes. De teneur werd kalmer, zachter en vriendelijker. Het was een aangenaam gesprek en pas een half uur na het gesprek had ik door wat de reden was. Of ik insinueerde dat er ontoelaatbare dingen waren gebeurd. Of ze gebeurd waren. Of ik vond dat er grenzen waren overschreden. Of de school en de religieuze orde die het internaat beheerde in een mogelijk slecht daglicht konden staan.
Nee dus.

Misschien had ze het mij rechtstreeks moeten vragen. Dan had ik haar onmiddellijk gerust kunnen stellen. Mijn internaatstijd was streng en soms onrechtvaardig streng. Maar het versterkte de vriendschapsbanden onder de leerlingen en ik begrijp dat de normen van religieuzen die 40 tot 60  jaar ouder waren anders waren dan die van pubers. Er was geen onderhandelingscultuur. Er bestonden nog geen leerlingenraden of inspraak. Het was toen. Toen was het anders, voor iedereen trouwens. Ethische grenzen zijn er bij mijn weten nooit overschreden. Hun beeld op vorming van meisjes was : intellectueel en volgzaam. Een goede opleiding maar weinig emancipatorisch. Prestatiegericht maar zeer gezagsgetrouw.

Zoals wellicht de meeste meisjes van toen heb ik mijn eigen weg gevonden. Als ik mijn leeftijdsgenoten zie, zijn velen blijven 'presteren', maar zijn er toch weinig volgzaam gebleven ... !