dinsdag 29 november 2005

In de ban van Descartes

René DescartesHeerlijk vind ik dat, die "kopstukken filosofie" die je iedere woensdag tegen een prikje bij De Morgen kan vinden. Aanvankelijk meende ik dat ik het weektempo zou kunnen volgen : een boekje per week, maar dat is mij niet gelukt. Voorlopig ben ik dan maar van de oudheid naar (een voorloper ?) van de Verlichting gesprongen : Descartes. Ik heb altijd een zwak gehad voor de onknappe man die de werkelijkheid wou ontbinden in mathematische fyscia en daarvoor een beroep moest doen op de metafysica.
Wij, kinderen van de 20ste eeuw, bekijken het vanop afstand en grijzen nu en dan, zeker wanneer hij zich in allerlei bochten wringt. Alsof ze toen zo weinig wisten en wij nu zoveel. De permisse dat onze kennis beter is. Juister. Wellicht wel.

Toen ik las hoe Descartes zich alle mogelijke moeite getroostte om het onderwerp van een bewegende aarde te omzeilen schudde ik even het hoofd. Het is ondenkbaar dat iemand wetenschappelijke kennis zou achterhouden uit schrik voor reactie uit ideologische hoek.

Alhoewel. Het creationisme (o.a. Intelligent Design) in de VS leeft en nu en dan heeft de wetenschap zich ook al religie verheven als iets dat absoluut is en niet mag worden tegengesproken of weerlegd.

Ik vind het een moeilijke vraag. De grenzen van de wetenschap versus ideologie, ethiek. Zelf ga ik bijna altijd aan de kant van de wetenschap staan, aan het uitlegbare, oorzaak-gevolg, cijfers, metingen, experimenten, bewijzen.
In Descartes' tijd was het niet evident.

Alleen in zijn tijd ? Ik heb vrienden die beweren dat de klassieke geneeskunde failliet is. Onbetrouwbaar. Dat therapieën niet noodzakelijk onderbouwd moeten worden door wetenschappelijk onderzoek. Dat iemand die gestudeerd heeft per definitie niet het alleenrecht heeft op het uitoefenen van een beroep dat hoe dan ook enige kennis vergt.

Behoorlijk gevaarlijk vind ik dat. Ik heb toch nog liever een dokter die gestudeerd heeft en - als het ooit nodig zou blijken - een psychotherapeut die door studie inzicht heeft in de menselijke psyche én een overzicht heeft van mogelijke problemen en therapeutische strategieën. Maar niet iedereen is daarvan overtuigd.
Misschien is dat de vooruitgang ten aanzien van Descartes. Dat dat mag.

Geen opmerkingen:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...